İHTİYAÇ ANALİZİ

İhtiyaç:

Mevcut durum ile olması gereken veya istenilen durum arasındaki farklılıktır.Bir bakıma, "Ne" ile "Ne olmalı?" arasındaki farktır.Okulun gelişimi için yapılacak çalışmalarda kullanılacak kaynaklar ayrılmadan önce, okulda hangi alanlarda gelişime ihtiyaç olduğunun belirlenmesi gereklidir. Bu amaçla gelişim sürecinin II. Basamağı, "İhtiyaç Analizi" olarak belirlenmiştir.


İhtiyaç Türleri:
v Normatif İhtiyaçlar (Normative Needs)
v Karşılaştırmalı İhtiyaçlar (Comparative Needs)
v Hissedilen İhtiyaçlar (Felt Needs)
v İfade Edilen İhtiyaçlar (Expressed Needs)
v Önceden Tahmin Edilen ya da Geleceğe İlişkin ihtiyaçlar (Anticipated or Future Needs)
v Acil İhtiyaçlar (Critical Incident Needs

İhtiyaç Analizi

Mevcut durum ile ulaşılmak istenilen durum arasındaki farkı ortaya koymak amacıyla izlenecek bir süreçtir. Karşılanmayan ihtiyaçların içerikleri, ne oldukları, sunulan ürün ve hizmetin elde edilmesindeki engeller, yapılacak ihtiyaç analizi ile ortaya çıkacaktır.(1)

Eğitim İhtiyaç Analizi Nedir? Hangi Eğitim Türleri Kullanılır?

Eğitim ihtiyaç analizinin amacı, bireysel ve kurumsal gelişimi sağlamak ve sürekli hale getirmek için, uygulamada karşılaşılan sorunları ve ihtiyaçları tespit etmek, değişim ihtiyacının ve isteğinin saptanarak uygun çözüm önerilerini sunmaktır. Şu süreçleri kapsar:

* İhtiyaçlar ve performans arasındaki ilişkinin tespiti,

* İhtiyaçların ortaya çıkış biçimleri ve etkilerinin saptanması,

* Eğitim ihtiyacının göstergelerinin analizi,

* İhtiyaç belirlemede izlenecek yaklaşımların sunulması,

* İhtiyaç analizinin stratejik yönü ve işlevsel değerinin aktarılması,

* Bilgi toplama,

* İhtiyaç analizine dayalı özgün eğitim programlarının tasarlanması,

* Eğitim programlarının uygulanması,

* Uygulanan programların değerlendirilmesi ve geliştirilmesi,

* Bireysel ve kurumsal gelişimin takibi.(2)

İhtiyaç Analizi Süreci:

1.Normatif İhtiyaçlar

Bizden beklenilenler ve yapabildiklerimiz arasındaki fark (3)

Kimi insanların korkulu rüyası olan sınavlar (YGS,LYS,KPSS,ALES vs. ) genelde toplumun büyük bir kısmının girdiği sınavlardır. Bu sınavları kazanmadan hayatımızı kazanmamızın zor olacağını düşünür hep insanlar işte bu noktada normatif ihtiyaçlar dediğimiz ihtiyaçlar belirler bazı standartları işte herkes bu sınavdan 300 üzeri almış ama sen alamamışsın felan diye karşılaştırılırız genelde yani toplumun geneli ile bir kıyaslama yapılıyorsa sizin için, bu normatif ihtiyaça bir örnek olarak verilebilir.

2.Karşılaştırmalı İhtiyaçlar:

Normatif ihtiyaca benzeyen ancak ölçüt olarak bir norm yerine aynı koşullardaki başka bir grubun kullanıldığı ihtiyaç türüdür.(3)

Karşılaştırmalı ihtiyaçlarda normatif
ihtiyaçlara benzer ancak bir farkı vardır birinde toplumun geneli ile bir grubu karşılaştırırken diğerinde aynı koşullarsa sahip 2 grubu bir biri ile karşılaştırırsın. Örnek verecek olursak bir özel okul düşünelim ve 1A be 1B sınıflarının koşularını karşılaştıralım hemen hemen bütün öğrencilerin gelir düzeyleri bir birine yakın olsun ve ayrıca derslerine giren öğretmenler, bu sınılar için kullanılan materyaller ve kurallar aynı olsun ama bu sınıflar arasında yinede sınav ortalamaları arasında bir fark olsun işte bu sınıfların karşılaştırılması karşılaştırmalı ihtiyaç türüne bir örnek verile bilir. (4)

3.Hissedilen ihtiyaçlar:

 Bireysel bir istek ya da ihtiyaçtır. Bu tür ihtiyaçlar en iyi görüşme ve anket yoluyla belirlenir.
Bazen yapmak istediğimiz bir şey vardır ama bir türlü sonuça ulaşamıyoruzdur. Bir şeyin eksik olduğunu biliriz ama ne olduğunu anlayamayız. Mesela zayıflamak isteyen biriyiz ve zayıflamak için pek bir şey yapmıyoruz sadece zayıflamamız gerektiğini düşünüyoruz ama bunun bir ihtiyacımız olduğunuda biliyoruz. Bu olay bir hissedilen ihtiyaça örnek verilebilir.(4)

4.İfade edilen ihtiyaçlar: 

hissedilen ihtiyacın eyleme dönüştürülmüş hali olarak tanımlanır.

Yukardaki örnekten devam edersek yani zayıflamak için bir uzmana başvurup ve bir spor salonuna kaydolursak hissedilen ihtiyaçı eyleme dönüştürmüş oluruz.Bu da ifade edelilen ihtiyaça bir örnek olur.(4)

5.Önceden tahmin edilen ya da geleceğe ilişkin ihtiyaçlar:

gelecekte oluşabilecek ihtiyaçların belirlenmesi üzerine odaklanır. Örnek: Bir okul müdürünün teknolojik gelişmeleri dikkate alarak bir sonraki eğitim öğretim döneminde yeni teknolojik araçların kullanıldığı eğitim öğretim uygulamalarının yapılmasına kara vermesi.

Hayatmızda çok karşılaşağımız bir ihtiyaçtır mesela yeni evlenmiş bir çifti düşünelim bir çocuk yapmak istiyorlar ama bunun için hazırlık yapmaları gerekiyor işte çocuk odası hazırlamak, onun için yatak hazırlamak, kıyafet almak ve dahada geniş düşünürsek ileride okul masraflarını düşünmek hatta dahada ileriyi düşünürsek büyüdüğünde onunda bir evi olması için şimdiden bir birikime başlamak gibi ihtiyaçlar bu ihtiyaç türüne örnek verile bilir. (4)

6.Acil İhtiyaçlar

Mager(1984) acil ihtiyaçları; nadir oluşan fakat önemli sonuçları olan başarısızlıklar olarak tanımlar.


Bu ihtiyaç türüne örnek verecek olursak mesela yolla yürüyoruz ve elimizde telefonumuz var ve önümüze bakmadan yürüyoruz aniden karşımıza biri çıkıyor ve onunla çarpışıyoruz telefon elimizden düşüyor ve kaymaya başlıyor bizde yakalamak için peşinden koşuyoruz tam yakalamak üzereyken telefonun üstünden bir araç geçiyor ve telefon kırılıyor ve bizim acilen bir telefona ihtiyacımız doğuyor. İşte bu ve bu gibi örnekler acil ihtiyaçlar için verilebilir.


KAYNAK
1-http://ihtiyacanalizi1.blogspot.com.tr/
2-http://www.egitimduyurulari.com/ho.asp?id=4446&ne=m
3-http://ogta.net/course/ihtiyac-belirleme-ve-analizi
4-http://dogancankorun.blogspot.com.tr/2016/03/ihtiyac-turleri.html